22.11.2011
Á undanförnum árum hefur hópur fræðimanna í fjórum háskólum í Evrópu unnið að rannsókn á
lestrarvenjum barna á aldrinum 8–11 ára og jafnframt notkun barnabókmennta í skólastarfi. Markmiðið var að afla upplýsinga um
stöðu mála, greina þær og kynna svo niðurstöður með fjölbreyttum hætti, með vefsíðu, á ráðstefnum, með
greinaskrifum og útgáfu bæði skýrslu og kennsluefnis. Verkefnið var styrkt af Evrópusambandinu (Lifelong Learning Program). Háskólinn á
Akureyri tók þátt í verkefninu ásamt Háskóla Vestur-Englands í Bristol á Englandi, Háskólanum í Mucia á
Spáni og Gazi Háskóla í Ankara í Tyrklandi. Fyrir hönd HA tóku þátt Kristín Aðalsteinsdóttir prófessor við
hug- og félagsvísindasvið og Guðmundur Engilbertsson sérfræðingur á miðstöð skólaþróunar og lektor við hug- og
félagsvísindasvið. Unnið var að rannsókn þar sem spurningalistar voru lagðir fyrir börn og kennara í löndunum fjórum og
niðurstöður greindar tölfræðilega, settar í fræðilegt samhengi og ræddar. Einnig voru tekin rýnihópaviðtöl við börn
og kennara til að fá frekari upplýsingar um lestur og notkun barnabókmennta í skólastarfi. Útbúnar voru leiðbeiningar fyrir kennara um notkun
barnabókmennta í skólastarfi og eru þær aðgengilegar á vefsíðu verkefnisins, á ensku og spænsku. Jafnframt er skýrsla
rannsóknarhópsins aðgengileg á vefsíðu verkefnis á ensku, svo og hér á vefsíðu miðstöðvar skólaþróunar.
Meginniðurstöður rannsóknarinnar eru eftirfarandi:
Marktæk fylgni er milli bókakosts á heimili og áhuga barna á lestri.
Áhugi barna á lestri er breytilegur eftir landi, kyni og aldri en mikill meirihluti barna (yfir 70%) hefur yndi af að vinna með barnabókmenntir sem efnivið
í skólastarfi.
Mikill meirihluti barna í Tyrklandi (80%) segist elska að lesa en aðeins þriðjungur íslenskra barna.
Íslensk börn skrifa sjaldnar (ríflega 50%) um það sem þau lesa í skólanum en börn í hinum löndunum þremur (80–90%).
Í öllum löndunum lesa kennarar oft og títt fyrir nemendur sína, einkum í því skyni að efla áhuga þeirra á lestri en hins
vegar sýna gögn að sammæli séu um gildi þess að nota barnabókmenntir í kennslu.
Á Englandi og Spáni tengja kennarar notkun barnabókmennta við ákvæði námskrár (96–100%) en einungis ríflega helmingur kennara
á Íslandi og í Tyrklandi.
Enskir kennarar virðast nota barnabókmenntir með fjölbreyttari hætti en aðrir kennarar.
Tyrknesku kennararnir fá minni fræðslu um barnabókmenntir í sínu kennaranámi eða í gegnum sí- og endurmenntun að námi
loknu. Þeir eru auk þess yngri og reynsluminni en aðrir kennarar.
Íslensku kennararnir virðast fylgjast mjög vel með útgáfu barnabóka og kynna sér þær – mun frekar en aðrir kennarar.
Aðeins ríflega helmingur íslensku kennaranna segja að í skólastofunum séu leskrókar eða leshorn en slíkt virðist nánast
alsiða í hinum löndunum þremur (yfir 90%).
Þeir sem hafa áhuga á að kynna sé staka þætti rannsóknar, skýrslu og kennsluefni er bent á vefsíðu verkefnis:http://www.um.es/childrensliterature/site/
Rannsóknarhópurinn á ráðstefnu í Tyrklandi
21.11.2011
Fræðslufundur haldinn að Sólborg við Norðurslóð, 24. nóvember 2011 kl. 15:20-16:20 í L-202
„Ætti maður að spyrja að því?“
Bergljót Hallgrímsdóttir, sérkennslustjóri og lekskólakennarí á leikskólanum Sunnubóli á Akureyri. Bergljót lauk
meistaraprófi í menntunarfræðum með áherslu á tjórnun skólastofnana síðatliðið vor. Fræðsluerindið fjallar um
umræður á samskiptasíðunni Barnaland um leikskóla. Gögn voru greind með orðræðugreiningu til þess að komast að
því hvernig er talað leikskóla þar sem foreldrar hittast á samskiptasíðunni og ræða málin. Tilgangurinn var að skoða
orðræðu foreldra um leikskóla: Hvernig þeir tala um leikskólann og um hvað er talað og hvað veldur því að foreldri setur inn
umræðuþráð um leikskóla barnsins.
Upplifun aðstoðarleikskólastjóra af starfi sínu. Viðtalsrannsókn við sex aðstoðarleikskólastjóra
Sólveig Þórarinsdóttir, aðstoðarleikskólastjóri á leikskólanum Holti í Fellahverfi Reykjavík. Erindi
Sólveigar fjallar um upplifun aðstoðarleikskólastjóra af starfi sínu og stjórnunarhlutverk innan leikskólans. Tilgangur rannsóknarinnar var
að öðlast skilning á starfi aðstoðarleikskólastjóra, hvernig starfi þeirra er háttað og hversu stór hluti af starfi þeirra
felst í stjórnun.
03.11.2011
Fræðslufundur haldinn að Sólborg við Norðurslóð, 3. nóvember 2011 kl. 15:20-16:20 í stofu M-202
Jakobína Áskelsdóttir, leikskólastjóri á TröllaborgumAukin gæði náms í
leikskóla. Góðir hlutir gerast hægt... og festast þá í sessi.
Kynnt verður eigindleg rannsókn á árangri og festingu þróunarverkefnisins Aukin gæði náms – AGN, sem unnin var í
leikskólanum Tröllaborgum á Akureyri árin 2005–2007. Markmið rannsóknarinnar var að skoða hvaða árangur varð af verkefninu
þá, hvort tekist hafi að halda þeim árangri fram til dagsins í dag og hvað varð til þess. Sagt er frá
AGN-skólaþróunarlíkaninu og hvað talið er þurfa til að ná árangri í skólaþróun. Leitað var til starfsmanna
leikskólans til að fá álit og mat á AGNinu, árangri þess og festingu í starfi leikskólans. Kannað var hvort starfsmenn teldu
vinnubrögð AGNsins virk í starfi leikskólans í dag, hvernig það birtist í daglegu starfi og hvaða viðhorf starfsmenn hefðu til
áframhaldandi starfs á forsendum AGNsins.
Meginniðurstöður rannsóknarinnar sýna að AGNið hefur náð að festast í sessi og skilað skólaþróun í
þágu barnanna. Starfsmenn hafa eflst faglega og leikskólinn styrkst að sama skapi. Vinnubrögð AGNsins eru virk í daglegu starfi og viðhaldast með
umræðum, verkefnum og dreifðri ákvarðanatöku. Helsti ávinningur leikskólans sem stofnun er aukin umræða, samheldni, virkni og
þátttaka allra sem í skólanum starfa. Heilt yfir hefur leikskólinn styrkst og allir bætt við sig þekkingu og reynslu, bæði kennarar og
ófaglærðir. AGNið hefur stuðlað að jafnræði innan starfsmannahópsins og fagmennska hefur aukist.
03.11.2011
Í dag 3. nóvember fer fram kynning á nýsköpunarverkefnum í opinberum rekstri. Átján verkefni verða kynnt og þeirra á
meðal kynnir Rósa Eggertsdóttir sérfræðingur á miðstöð skólaþróunar við HA verkefnið Byrjendalæsi.
Byrjendalæsi hefur verið í þróun um nokkurn tíma og hefur notið vinsælda víða í skólum. Eins og nafnið ber með
sér er Byrjendalæsi aðferð í læsiskennslu í fyrstu bekkjum grunnskólans og hefur aðferðin verið þróuð undir hatti
samvirkra aðferða. Fjögur verkefni verða síðan valin til frekari viðurkenningar. Kynningin fer fram á Grand hótel í Reykjavík og hefst kl.
10.45.